Мемлекет басшысы туризм саласы әлемдік экономиканың динамикалық дамуының катализаторы екенін атап өтті. Қазақстанда туристік саланы дамыту үшін барлық қажетті мүмкіндік бар: экологиялық туризмнен бастап, іскерлік туризмге дейін. Сонымен қатар, Президент қазіргі таңда бұл сала тиімді жұмыс істемейтінін атап өтіп, оның дамуын сапалы серпіліс жасау үшін бірқатар жүйелі шараларды белгілеген болатын.
Бурабай курорты, Алматы және Маңғыстау облыстарымен қатар, Қазақстандағы туризмнің үш негізгі орталығының бірі ретінде таңдалды. Ол тек әлемнің түкпір-түкпірінен саяхатшыларды тартып қана қоймай, өзінің ерекше табиғи сұлулығы, бай мәдени мұрасы және белсенді демалыс мүмкіндіктерінің арқасында ғаламдық туристік бағыттар картасында маңызды орын алады. Бұл аймақ Орталық Азияда ғана емес, халықаралық аренада да маңызды туристік орталыққа айналу үшін зор әлеуетке ие.
Ақмола облысындағы туризм динамикалық дамуын жалғастырып, 2024 жылы осы трендтің айқын дәлелі болды. 2024 жылдың қаңтар-қыркүйек айларының қорытындысы бойынша облыс негізгі көрсеткіштер бойынша едәуір өсімді көрсетіп, туристік инфрақұрылымдағы оң өзгерістер мен орналастыру қызметтеріне сұраныстың артқанын айқындады.
Айқын көрсеткіштердің бірі – орналастыру орындарының санының өсуі. 2024 жылы облыста 389 нысан жұмыс істеп, оларда 6 309 төсек-орын бар, бұл өткен жылдың осы кезеңімен салыстырғанда 13%-ға артық (2023 жылы 5601 нөмір тіркелген). Осыған орай, орналастыру орындарының бір мезгілде қабылдай алатын орын саны да артты, ол 16 620 төсек-орынға жетті (2023 жылдың 9 айымен салыстырғанда 13% өсу). Бұл көрсеткіштер жаңа инфрақұрылым нысандарының іске қосылуы арқасында мүмкін болды, бұл өңірдің туристік аймақ ретінде тиімді дамып келе жатқанын көрсетеді.
Статистиканың жақсаруына қызмет көрсету сапасының артуы да ықпал етті. Мысалы, қонақ үй қызметтерінің көлемі 130%-ға өсіп, 2024 жылы 21,5 млрд. теңгені құрады (2023 жылы 16,5 млрд. теңге). Бұл өсім курорттық аймақтардағы орналастыру орындарының құнының көтерілуімен де байланысты, ол 2023 жылы 14 191 теңге болған болса, 2024 жылы 16 982 теңгеге дейін өсті. Мұндай өзгерістер өңірге деген қызығушылықтың артуы мен оның туристер үшін тартымдылығын арттыруын көрсетеді.
Сонымен қатар, орналастыру орындарында қызмет көрсетілген келушілер саны да оң динамиканы көрсетуде. 2024 жылы олардың саны 420,2 мың адамды құрап, 2023 жылмен салыстырғанда 4%-ға артты (2023 жылы – 404,2 мың адам). Олардың едәуір бөлігі – ішкі туристер, олардың саны 4%-ға өсті (404,7 мың адам 2023 жылы 388,3 мың адамға қарағанда). Алайда, сыртқы туристердің саны сәл төмендеді (2024 жылы – 15,4 мың адам, 2023 жылы – 15,8 мың адам). Бұл, әсіресе, жауын-шашын көп болуымен және шетелдік туристердің өңірлік бағыттарға деген қызығушылығының төмендеуімен байланысты болуы мүмкін.
Туризмді дамытудағы маңызды кезеңдердің бірі – «eQonaq» цифрлық платформасында 200 орналастыру объектісінің тіркелуі, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 110%-ға артық. Платформа 2024 жылы 45 мың орналастыру туралы хабарлама тіркеген, бұл электронды қызметтерге қызығушылықтың артуы мен Ақмола облысының демалыс орны ретінде таңдаған туристер үшін ыңғайлы болуын көрсетеді.
2024 жылы облысқа келуші туристік ағын 997,3 мың адамды құрады, олардың 577,1 мың адамы облыстың ерекше қорғалатын табиғи аумақтарын аралады, ал 420,2 мың адам орналастыру орындарының қызметтерін пайдаланды. Бұл көрсеткіш өңірдің табиғи көрікті жерлеріне ғана емес, сондай-ақ әртүрлі курорттар мен демалыс аймақтарына деген жоғары қызығушылықты білдіреді.
Тұрақты өсу салық түсімдері саласында да байқалады. 2024 жылы салық түсімдері 4,7 миллиард теңгені құрады, бұл 2023 жылмен салыстырғанда 34%-ға артық (2023 жылы – 3,5 миллиард теңге). Бұл туристік сала дамуының экономикалық процестерде оң өзгерістерге ықпал ететінін көрсетеді. 2024 жылдың қаңтар-қараша айлары аралығында өңірге салынған инвестициялар көлемі де тұрақты болып қалды және 24,8 миллиард теңгені құрады, яғни өткен жылғы көрсеткішпен сәйкес келеді.
Туризм саласындағы маңызды жетістіктердің бірі – 84 жаңа жұмыс орнының ашылуы, оның ішінде 40 тұрақты және 44 уақытша жұмыс орны бар. Бұл өңір экономикасын дамытуға және халықты жұмыспен қамтуға елеулі үлес қосады.
Ақмола облысының туристік әлеуетінде киелі мұра ретінде сақталған ерекше орындар жоғары туристік әлеуетке ие. Облыстың сакральды нысандары тек қазақстандықтарды ғана емес, тарихи және мәдени мұраны зерттеуге қызығушылық танытқан шетелдік туристерді де тартады. Бурабай курорты өзіне тән табиғи сұлулығымен және тарихи, мәдени ескерткіштерімен бай.
Өңірде сакральды туризмнің дамуы үшін маңызды қадам болып жаңа «Сақ қорғандары» маршрутының ашылуы табылады. Бұл маршрут Ақылбай ауылының маңындағы (3 км радиуста) жерлерде орналасады. 2024 жылдың күзінде осы жерде археологиялық қазба жұмыстары жүргізіліп, бұл жердің тарихи құндылығы расталды. Жобаға белгілі қазақстандық ғалым, тарих ғылымдарының докторы, профессор Ж.О. Артықбаев қатысуда, оның археология саласындағы зерттеулері өңірдің мәдени ескерткіштерінің құндылығын анықтауда маңызды рөл атқарады.
Сондай ақ, туризмнің дамуының маңызды кезеңі Қазақстанның Қытайдағы туризм жылы аясында белсенді жұмыс жүргізу болды. Осы шаралар аясында Қытаймен мәдени және туристік байланыстарды нығайтуға бағытталған іс-шаралар өткізілді. Қытайдан туристердің Қазақстанға қызығушылығының артуымен өңірде курорттар мен табиғи нысандарға барушылар саны да көбейді. Мұндай мәдени және туристік тәжірибе алмасу туристер ағымын арттырып, өңірдің болашақта даму үшін оң перспективасын қалыптастырады.
Қорыта келсек, 2024 жылы Ақмола облысында туризмнің дамуы оң үрдістерді және одан әрі өсу үшін перспективаларды көрсетуде. Жаңа нысандардың құрылысы, туристер санының артуы және қызмет көрсету сапасының жақсаруы өңірді Қазақстан картасында маңызды туристік орталық ретінде нығайтуға ықпал етеді.
Ернар Жаркешов, Ақмола облысы әкімінің орынбасары